Photo: Karina Brys

Coronataks

Het coronavirus heeft aan de economie een nooit geziene dreun verkocht. In het tweede kwartaal waren er wereldwijd bijna een half miljard mensen minder aan het werk dan voordien. De totale kost over de periode 2020-2025 wordt door het IMF beraamd op 28.000 miljard dollar. Dat is liefst 32 procent van het wereldproduct en evenveel als België gedurende een halve eeuw aan rijkdom produceert.

Om een totale ineenstorting van de economie te vermijden hebben de overheden massaal veel geld in de economie gepompt. Tot op heden ongeveer 11.700 miljard dollar, goed voor 13 procent van het wereldproduct.

De totale kost van de coronacrisis wordt beraamd op 28.000 miljard dollar. Dat is liefst 32 procent van het wereldproduct en evenveel als België gedurende een halve eeuw aan rijkdom produceert.

De grote vraag is dan wie deze gepeperde factuur gaat betalen. Bij de financiële crisis van 2008 werd die, in lijn met het neoliberaal beleid, gepresenteerd aan de werkende bevolking door middel van besparingsplannen en loonverlies. Maar wist je dat het Internationaal Monetair Fonds, uitgerekend de gangmaker van de besparingspolitiek van de afgelopen veertig jaar, nu plots een bocht van 180 graden heeft gemaakt? Volgens het IMF zal deze crisis namelijk “blijvende schade” aanrichten aan de economie en zal het een “grote terugval betekenen voor de levensstandaard” van mensen over de hele wereld. Daarom moeten volgens het fonds de belastingen stijgen voor de rijken en de bedrijven.[1] Waar wachten we op?

Winstbejag en vaccins

Dat er snel een vaccin komt is een uitstekende zaak. Maar, met Pfizer en Moderna exclusief in de schijnwerpers, lijkt het alsof onze redding afhing en afhangt van multinationals en privékapitaal. Het omgekeerde is waar.

Met Pfizer en Moderna exclusief in de schijnwerpers, lijkt het alsof onze redding afhing en afhangt van multinationals en privékapitaal. Het omgekeerde is waar.

Sinds de uitbraken van twee andere coronavirussen, SARS in 2002 en MERS in 2012, hebben wetenschappers ons herhaaldelijk gewaarschuwd voor een nieuwe pandemie.[2] In 2016 plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie coronavirussen in de top acht van virale bedreigingen, waarvoor meer onderzoek nodig was.[3] Farmaceutische bedrijven waren echter niet geïnteresseerd omdat er op dat moment geen winstverwachtingen waren. Geen wonder dat we totaal onvoorbereid waren op de meest voorspelde pandemie ooit. Volgens Chomsky hebben marktbelangen andermaal een angstaanjagende rol gespeeld in het nadeel van de mensheid.

Wist je dat tussen 2009 en 2018 de farmareuzen meer geld hebben uitgegeven aan het uitkeren van dividenden en het terugkopen van eigen aandelen dan aan onderzoek en ontwikkeling?[4] Wist je ook dat overheden en supranationale organisaties een groot deel van de kosten op zich hebben genomen voor het onderzoek en de ontwikkeling van vaccins en geneesmiddelen voor Covid-19? Het gaat om 6 miljard dollar. Veel geld dus van de overheden, maar één keer raden wie er seffens met de megawinsten zal gaan lopen. Daarvoor hoef je maar gewoon naar de beursgang van de betreffende farmareuzen te kijken.

In 2016 plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie coronavirussen in de top acht van virale bedreigingen, waarvoor meer onderzoek nodig was. Farmaceutische bedrijven waren echter niet geïnteresseerd omdat er op dat moment geen winstverwachtingen waren.

Vaccineren, gemakkelijker gezegd dan gedaan

Het is de eerste keer in de geschiedenis dat de hele wereldbevolking in één keer moet gevaccineerd worden. En zoals men zegt: het is niet het vaccin maar de vaccinatie die mensenlevens redt. 7,8 miljard mensen vaccineren zal inderdaad een gigantische krachttoer worden. Wist je dat alleen al in de VS er 850 miljoen injectiespuiten zullen nodig zijn? In mei had het land er amper 15 miljoen in voorraad. Voor minder rijke landen zal dit probleem zich nog veel scherper stellen.

Het transport zal een enorme uitdaging zijn. Wist je dat om één enkele dosis te verdelen onder alle inwoners van de planeet er 8.000 vluchten nodig zijn met een Boeing 747 vrachtvliegtuig? De vaccins van Pfizer en Moderna vereisen twee inentingen.

Om één enkele dosis te verdelen onder alle inwoners van de planeet zijn er 8.000 vluchten nodig met een Boeing 747 vrachtvliegtuig.

En dan is er nog de vereiste koeling. Het vaccin van Pfizer moet bewaard worden op minder dan -70°C. De productie van zo’n gespecialiseerde koelinstallaties is volop aan de gang maar het zal nog verschillende maanden duren vooraleer er voldoende installaties voor alle landen beschikbaar zullen zijn. Wist je dat de VS die installaties zelf niet voor handen heeft en dat het die moet bestellen in China, het land waartegen het een handelsoorlog is begonnen? In deze sector heeft China de laagste prijzen en ook de grootste capaciteit.

Voor de meeste landen uit het Zuiden is het onmogelijk of onbetaalbaar om vaccins te bewaren en te transporteren op vriestemperaturen. Gelukkig hebben de Chinezen een vaccin ontworpen dat op normale koelkasttemperaturen (2°C – 8°C) gedurende drie jaar kan bewaard worden.

De VS heeft de koelinstallaties zelf niet voor handen en moet bestellen in China, het land waartegen het een handelsoorlog is begonnen.

Op dit moment zijn er wereldwijd 11 kandidaat-vaccins in fase drie, dat is de laatste fase vóór officiële goedkeuring. Wist je dat 4 van die kandidaten van Chinese makelij zijn? Wist je ook dat China 2 miljard dollar heeft gedoneerd aan Covax, een door de VN gesponsorde wereldwijde groepsaankoop met als doel om vooral in de landen van het Zuiden tegen eind volgend jaar 20 procent van de bevolking te kunnen vaccineren? De Chinese steun is viermaal zo hoog als die van de Europese Unie.

Notes:

[1] De originele tekst:

“Most economies will experience lasting damage to supply potential, reflecting scars from the deep recession this year and the need for structural change. The persistent output losses imply a major setback to living standards relative to what was expected before the pandemic.”

“Although adopting new revenue measures during the crisis will be difficult, governments may need to consider raising progressive taxes on more affluent individuals and those relatively less affected by the crisis (including increasing tax rates on higher income brackets, high-end property, capital gains, and wealth) as well as changes to corporate taxation that ensure firms pay taxes commensurate with profitability.”
IMF, World Economic Outlook 2020. A Long and Difficult Ascent, p. xvii.

[2] Richard Horton, The COVID-19 Catastrophe. What’s Gone Wrong and How to Stop it Happening Again, Cambridge, 2020, p. 33-34.

[3] World Health Organization, An R&D Blueprint for Action to Prevent Epidemics, Plan of Action May 2016, p. 22.

[4] De winst die een beursgenoteerd bedrijf maakt kan ofwel opnieuw worden geïnvesteerd d.m.v. bijkomende productie, aankoop van nieuwe technologie, onderzoek & ontwikkeling, enz. Ofwel kan de winst uitgekeerd worden aan de aandeelhouders (dividenden) of kunnen er aandelen mee teruggekocht worden. De laatste optie doet de beurskoers gewoonlijk stijgen, wat interessant is voor de aandeelhouders. De laatste twee opties gaan ten koste van het investeren in de toekomst van het bedrijf. In het geval van de farmaceutische industrie is onderzoek en ontwikkeling in verhouding heel belangrijk.

___________________________________________________

Marc Vandepitte – Specialisatie: ontwikkelingsproblematiek en kloof tussen Noord en Zuid, op basis van de jaarrapporten van VN-organisaties (UNCTAD, UNDP, UNICEF, FAO, ILO, ECLAC,…), de Wereldbank, IMF, … met speciale aandacht voor Latijns-Amerika, Cuba en China.

Creative Commons

Go to Original – dewereldmorgen.be